Digital Fragmenta Historicorum Graecorum (DFHG)
Edit OCR Errors
Volumen secundum
DIOSCORIDES
DIOSCORIDIS FRAGMENTA
ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΑΡ ̓ ΟΜΗΡΩ ΝΟΜΩΝ
fr. 5
witness
fragment text
latin translation
commentary
Quae ipse Athenaeus de suo addidit, sicuti mox Philochori locum interposuit. Etenim pergit Excerptor Athenaei c. 16:
Πρίαμος δὲ παρὰ τῷ ποιητῇ καὶ ὀνειδίζει τοῖς υἱοῖς ἀναλίσκουσι τὰ μὴ νενομισμένα, Ἀρνῶν ἠδ ̓ ἐρίφων ἐπιδήμιοι ἁρπακτῆρες. [Φιλόχορος δὲ ἱστορεῖ καὶ κεκωλύσθαι Ἀθήνησιν ἀπέκτου ἀρνὸς μηδένα γεύεσθαι, ἐπιλιπούσης ποτὲ τῆς τῶν ζῴων τούτων γενέσεως.] Ἑλλήσποντον δὲ Ὅμηρος ἰχθυόεντα προσαγορεύων, καὶ τοὺς Φαίακας πλωτικωτάτους ποιῶν, καὶ ἐν τῇ Ἰθάκῃ εἰδὼς λιμένας πλείους καὶ νήσους προσεχεῖς πολλὰς, ἐν αἷς ἰχθύων ἐγίνετο πλῆθος καὶ ἀγρίων ὀρνίθων, καὶ εὐδαιμονίαν δὲ καταριθμῶν τὸ τὴν θάλασσαν ἰχθῦς παρέχειν, ὅμως τούτων οὐδὲν οὐδένα ποιεῖ προσφερόμενον· καὶ μὴν οὐδ ̓ ὀπώραν παρατίθησί τινι, καίπερ οὖσαν πολλὴν, καὶ ἥδιστα ταύτης μνημονεύων καὶ πάντα χρόνον παρασκευάζων ἀθάνατον. «Ὄγχνη γὰρ, φησὶν, ἐπ ̓ ὄγχνῃ» καὶ τὰ ἑξῆς. Ἀλλὰ μὴν οὐδὲ στεφανουμένους οὐδὲ μυρουμένους ποιεῖ, ὥσπερ οὐδὲ θυμιῶντας, ἀλλὰ πάντων τούτων ἀπολύων τοὺς ἀνθρώπους εἰς εὐτέλειαν καὶ αὐτάρκειαν ἐξαιρεῖται τοὺς πρὸ τοῦ. Καὶ θεοῖς δὲ ἁπλῆν ἀποδίδωσι δίαιταν, νέκταρ καὶ ἀμβροσίαν. Καὶ τοὺς ἀνθρώπους δὲ ποιεῖ τιμῶντας αὐτοὺς ἀπὸ τῆς διαίτης, ἀφελὼν λιβανωτὸν καὶ σμύρναν καὶ στεφάνους καὶ τὴν περὶ ταῦτα τρυφήν. Καὶ τῆς ἁπλῆς δὲ ταύτης διαίτης οὐκ ἀπλήστως ἀπολαύοντας παρίστησιν, ἀλλ ̓ ὡς οἱ κράτιστοι τῶν ἰατρῶν ἀφαιροῦσι τὰς πλησμονάς. Αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο, καὶ τὴν ἐπιθυμίαν πληρώσαντες οἱ μὲν ἐξώρμων ἐπὶ μελέτην ἀθλητικὴν, δίσκοισι τερπόμενοι καὶ αἰγανέαις, τῇ παιδιᾷ τὰ πρὸς σπουδὴν ἐκμελετῶντες· οἱ δὲ κιθαρῳδῶν ἠκροῶντο τὰς ἡρωικὰς πράξεις ἐν μέλει καὶ ῥυθμῷ ποιούντων. Διὸ οὐδὲν θαυμαστὸν, τοὺς οὕτω τεθραμμένους ἀφλεγμάντους εἶναι τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς. Ἐνδεικνύμενος οὖν καὶ εὐταξίαν ὡς ὑγιεινόν ἐστι καὶ εὔχρηστον καὶ κοινὸν, τὸν σοφώτατον Νέστορα πεποίηκε Μαχάονι τῷ ἰατρῷ τετρωμένῳ τὸν δεξιὸν ὦμον προσφέροντα οἶνον, ταῖς φλεγμοναῖς ἐναντιώτατον ὄντα – καὶ τοῦτον Πράμνειον, ὃν ἴδμεν παχὺν καὶ πολύτροφον — οὐ διψήσεως ἄκος, ἀλλ ̓ ἐμφορήσεως ἕνεκα· πεπωκότι γοῦν παρακελεύεται συνεχῶς τοῦτο ποιεῖν· «Σὺ μὲν, φησὶ, καθήμενος πῖνε.»Καὶ ἐπιξύοντα τυρὸν αἴγειον. ἐπὶ δὲ κρόμυον ποτοῦ ὄψον. Ἵνα πλεῖον πίνῃ, καίτοι ἀλλαχοῦ λέγων τὸν οἶνον ἐκλύειν τὴν ἰσχὺν καὶ ἀπογυιοῦν. Περὶ δὲ τοῦ Ἕκτορος Ἑκάβη, οἰομένη μένειν αὐτὸν τὸ καταλειπόμενον τῆς ἡμέρας, παρακαλεῖ πιεῖν σπείσαντα, προτρεπομένη εἰς θυμηδίαν. Ὁ δ ̓ ὑπερτίθεται, πρὸς πρᾶξιν ἐξιών. Καὶ ἡ μὲν ἀπερισπάστως ἐπαινεῖ τὸν οἶνον, ὁ δὲ μετὰ ἄσθματος ἥκων ἀπωθεῖται· καὶ ἡ μὲν ἀξιοῖ σπείσαντα πιεῖν, ὁ δὲ καθῃμαγμένος ἀσεβὲς ἡγεῖτο. Οἶδε δὲ ὁ Ὅμηρος καὶ τὸ ὠφέλιμον καὶ τὸ σύμμετρον τοῦ οἴνου, οἷς τὸν χανδὸν ἕλκοντα αὐτὸν βλάπτεσθαι φησί. Καὶ κράσεων δὲ γένη διάφορα ἐπίσταται· οὐκ ἂν γὰρ Ἀχιλλεὺς τὸ ζωρότερον κεραίρειν διέστειλε, μὴ οὔσης τινὸς καθημερινῆς κράσεως. Ἴσως οὖν οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὸν εὐδιαφόρητον ἄνευ στερεμνίου σιτίου μίγματος, ὃ τοῖς ἰατροῖς διὰ τὴν τέχνην ἐστὶ δῆλον· τοῖς γοῦν καρδιακοῖς μετὰ οἴνου σιτῶδες ἀναμίσγουσί τι πρὸς κατοχὴν τῆς δυνάμεως. Ἀλλ ̓ ἐκεῖνος τῷ μὲν Μαχάονι μετ ̓ ἀλφίτου καὶ τυροῦ δέδωκε τὸν οἶνον, τὸν δ ̓ Ὀδυσσέα ποιεῖ συνάπτοντα τὴν ἀπὸ τῶν σιτίων καὶ οἴνων ὠφέλειαν· Ὀς δέ κ ̓ ἀνὴρ οἴνοιο κορεσσάμενος καὶ ἐδωδῆς. Τῷ δὲ κωθωνιζομένῳ δίδωσι τὸν ἡδύποτον, οὕτω καλέσας αὐτόν· Ἐν δὲ πίθοι οἴνοιο παλαιοῦ ἡδυπότοιο. Ποιεῖ δὲ Ὅμηρος καὶ τὰς τὰς κόρας καὶ τὰς γυναῖκας λουούσας τοὺς ξένος, ὡς οὔτε φλεγμονὴν οὔτε ἀκρασίαν τῶν εὖ βεβιωκότων καὶ σωφρόνως ἁπτομένας. Ἀρχαῖον δὲ τοῦτο ἔθος. Λούουσι γοῦν καὶ αἱ Κωκάλου θυγατέρες, ὡς νενομισμένον, τὸν Μίνω παραγενόμενον εἰς Σικελίαν. Τῆς μέθης δὲ κατατρέχων ὁ ποιητὴς, τὸν τηλικοῦτον Κύκλωπα ὑπὸ μικροῦ σώματος διὰ ταύτην ἀπολλύμενον παρίστησι, καὶ Εὐρυτίωνα τὸν Κένταυρον· τούς τε παρὰ Κίρκῃ λέοντας ποιεῖ καὶ λύκους, ταῖς ἡδοναῖς ἐπακολουθήσαντας. Τὸν δὲ Ὀδυσσέα σώζει, τῷ Ἑρμοῦ λόγῳ πεισθέντα· διὸ καὶ ἀπαθὴς γίνεται. Ἐλπήνορα δὲ, πάροινον ὄντα καὶ τρυφερὸν, κατακρημνίζει. Καὶ Ἀντίνοος δὲ, λέγων πρὸς Ὀδυσσέα «Οἶνός σε τρώει μελιηδής», αὐτὸς οὐκ ἀπείχετο τοῦ πώματος· διὸ καὶ τρωθεὶς ἀπώλετο, ἔτι κρατῶν τὸ ποτήριον. Ποιεῖ δὲ καὶ τοὺς Ἕλληνας ἐν τῷ ἀπόπλῳ μεθύοντας, διὸ καὶ στασιάζοντας· ὅθεν καὶ ἀπόλλυνται. Ἱστορεῖ δὲ καὶ τὸν δεινότατον Αἰνείαν τῶν Τρώων ἐν τῷ βουλεύεσθαι, διὰ τὴν ἐν τῇ μέθῃ παρρησίαν καὶ τὰς ἀπειλὰς, ἃς Τρωσὶν ὑπέσχετο οἰνοποτάζων, ὑπομείναντα τὴν Ἀχιλλέως ὁρμὴν καὶ μικροῦ παραπολλύμενον. Καὶ Ἀγαμέμνων δὲ λέγει που περὶ αὑτοῦ. Ἀλλ ̓ ἐπεὶ ἀασάμην, φρεσὶ λευγαλέῃσι πιθήσας, ἤ οἴνῳ μεθύων, ἤ μ ̓ ἔβλαψαν θεοὶ αὐτοί. Εἰς τὴν αὐτὴν τιθεὶς πλάστιγγα τὴν μέθην τῇ μανίᾳ. — Οὕτω δὲ τὰ ἔπη ταῦτα προηνέγκατο Διοσκουρίδης ὁ Ἰσοκράτους μαθητής. — Καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς δ ̓ ὀνειδίζων τῷ Ἀγαμέμνονι, φησίν. Οἰνοβαρὲς, ὄμματ ̓ ἔχων. Ταῦτ ̓ εἶπε τὸ Θέσσαλον σόφισμα (i. e. Myrtilus, unus e dipnosophistis).
[Philochorus vero memoriae prodidit, Athenis quoque, quum defecisset aliquando pecudum genus, vetitum fuisse ne quis intonso agno vesceretur.] Porro, licet Hellespontum piscosum nominarit Homerus, et Phaeacas navigationi inprimis operam dantes fecerit, et in Ithaca insula plures portus noverit, multasque in propinquo insulas, in quibus piscium et silvestrium volucrium magna esset copia, atque etiam in parte quadam felicitatis illorum locorum numerarit, quod plsces mare praebeat; neminem tamen aliquid horum comedentem inducit. Sed ne poma quidem et id genus fructuum mensis imposita facit, quamvis nec deesset copia, et lubens eorum mentionem fecerit poeta, et nullo tempore intermorientem eorundem proventum fuisse prodiderit, quum ait, Pyra succedunt pyris, et quae sequuntur. Porro nec coronis, nec unguentis, nec suffimentorum odoribus utentes facit. Sed omnibus his deliciis eximens homines, in libertatem ac vitam paucis contentam, praesertim reges vindicat. Atque etiam diis simplicem tribuit victum, nectar et ambrosiam. Et homines inducit de ipsorum victu illos honorantes, procul ablegans thura, myrrham, coronas, aliasque in hoc genere delicias. Ac ne ipso quidem illo victu immoderatius utentes inducit: sed, quod praestantissimi faciunt medici, nimiam detrahit plenitudinem. Postuam exempta fames epulis, mensaeque remotae, postquam cibi potusque desiderium explessent, alii ad ludos thleticos exibant, discis jaculisque se oblectantes, et ludicro illo certamine ad seria sese exercentes: alii citharoedos audiebant, heroum res gestas modis numerisque exsequentes. Quare nil mirum, tali modo enutritos nec corporibus turgescere, nec animis. Significans igitur etiam, quam salubris sit, quamque late patentem utilitatem habeat moderata vita, spientissimum Nestorem Machaoni medico, quum in dextero humero vulnus accepisset, vinum porrigentem inducit, quod est tumoribus inflammationibusque maxime contrarium, illudque Pramnium, quod novimus crassum esse multumque alere; et id quidem non modo ut sitis remedium, sed quo sese largius etiam iagurgitet: certe postquam ille jam bibit, hortatur hic, ut assidue id agat: Tu, inquit, sede bibegue. Caseumque caprinum deradentem facit, insuperque cepam adjicientem, quod potioni esset obsonium, quo copiosius biberet: quanquam alibi dicit, vinum exsolvere vires, et enervare hominem. Sed, quod ad hectorem spectat, eum quidem mecuba, reliquum diei in urbe manere cupiens, ad bibendum invitat libandumque, et ad laetitiam hortatur; at ille, ad conflictum reversurus, in aliud tempus differt. Et haec quidem indesinenter laudat vinum; at ille, anhelosus venieus, respuit. Et instat quidem haec, ut libet bibatque; at ille. Utpote cruore respersus, fas esse negat. Novit vero Homerus modum etiam vini, et quatenus illud conducat; quandoquidem avidius trahentibus nocere ait. Atque etiam varia temperandi vini genera novit: non enim meracius temperandum dixisset Achilles, ni fuisset quaedam quotidiana temperatura. At fortassis nescivit poeta, facile dogero vinum ac divanescere, solidiore cibo non admixto; quod medicis per artem compertum est. Itaque cardiacis hi viaum ita praehent, ut panem aut aliquem ex eo genere cibum admisceant, ad retinendam vini vim. At ille etiam Machaoni cum polenta et caseo dedit vinum; Ulyssem vero cibi ac potionis utilitatem conjungentem facit: Quicumque vir vino satiatus et cibo. Compotanti vero tribuit, quem ducem sive suavem potum vocat: Ibi vero dolia vini veteris dulcis. Apod cundem Homerum virgines atque feminae hospites lavant; nec illi, ut qui vitam recte instituerunt, libidine inflammantur; et hae illos modeste attrectant. Priscus enim ille mos fuit. Sane Cocali filiae, pro consueto more, Minoem lavant in siciliam adventantem. Ebrietatem vero vituperans poeta, Cyclopem tam vastum ob eam fingit ab homuncione pusillo interemptum, eademque de causa Eurytionem Centaurum periisse: et apud Circen Ulyssis socios in leones et lupos mutatos facit, quoniam voluptates essent secuti; Ulyssem vero servatum, quod Mercurii mandatis paruisset, qua prudentia illaesus evasit. Jam Elpenor, vino madens et luxu solutus, praeceps ruit: et Antinous, sic Ulyssem adfatus, Vinum te laedit mellitum; quum ab ejus potu ipse abstinuisset, sauciatus interiit manu adhuc tenens poculum. Graecos etiam, quum classis solvenda esset, vinolentos describit, et idcirco seditiosos; quod fuit illis exitiosum. Narrat idem, Aeneam, Trojanorum omnium consuitissimum, ob suam, quum vino madidus esset, in dicendo libertatem et audaciam, ac ea quae inter pocula apud Trojanos minatus Graecis fuerat, Achillis impetum sustinentem paene occubuisse. Et Agamemnonem alicubi de temulentia sic loquentem inducit: Sed quoniam peccavi, animo obsecutus pernicioso, sive ebrius, sive laesus coelesti numinis ira: eadem in lance ponentem ebrietatem et animi furorem. (Sic enim versus illos protulit Dioscorides, Isocratis discipulus.) Et Agamemnoni Achilles sic conviciatur: Vino gravis, cui caninus est oculus. Haec disputa vit Thessalum sophisma.
Ceterum etiam eorum quae in sequentibus de vita heroum Homericorum permulta affert, magnam partem e Dioscuride fluxisse probabile est.
submitter:
DFHG Project