Digital Fragmenta Historicorum Graecorum (DFHG)
Edit OCR Errors
Notice
: Undefined index: HTTP_REFERER in
/srv/web/www.dfhg-project.org/web/DFHG/edit_fragment.php
on line
15
Volumen primum
THEOPOMPUS
THEOPOMPI FRAGMENTA
ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΣΥΛΗΘΕΝΤΩΝ ΕΚ ΔΕΛΦΩΝ ΧΡΗΜΑΤΩΝ
LIBER XLIX
fr. 249
witness
fragment text
latin translation
commentary
(Αthenaeus VI, p. 260, D, E, F; 261 A., Polyb. Ibid.:)
Καθόλου γὰρ ὁ Φίλιππος τοὺς μὲν κοσμίους τὰ ἤθη καὶ τοὺς τῶν ἐδίων ἐπιμελουμένους ἀπεδοκίμαζε· τοὺς δὲ πολυτελεῖς καὶ ζῶντας ἐν κύβοις καὶ πότοις, ἐπαινῶν ἐτίμα. Τοιγαροῦν οὐ μόνον αὐτοὺς τοιαῦτ ̓ ἔχειν παρεσκεύαζεν, ἀλλὰ καὶ τῆς ἄλλης ἀδικίας καὶ βδελυρίας ἀθλητὰς ἐποίησε. Τί γὰρ τῶν καλῶν καὶ σπουδαίων οὐκ ἀπῆν; οὐχ οἱ μὲν ξυρούμενοι καὶ λεαινόμενοι διετέλουν ἄνδρες ὄντες, οἱ δ ̓ ἀλλήλοις ἐτόλμων ἐπανίστασθαι πώγωνας ἔχουσι; Καὶ περιήγοντο μὲν δύο καὶ τρεῖς ἑταιρουμένους, αὐτοὶ δὲ τὰς αὐτὰς ἐκείνοις χρήσεις ἑτέροις παρεῖχον· ὅθεν δικαίως δικαίως ἄν τις αὐτοὺς οὐχ ἑταίρους ἀλλ ̓ ἑταίρας ὑπέλαβεν, οὐδὲ στρατιώτας ἀλλὰ χαμαιτύπας προσηγόρευσεν. Ἀνδροφόνοι γὰρ τὴν φύσιν ὄντες, ἀνδρόπορνοι τὸν τρόπον ἦσαν. Πρὸς δὲ τούτοις ἀντὶ μὲν τοῦ νήφειν τὸ μεθύειν ἀγάπων, ἀντὶ δὲ τοῦ κοσμίως ζῇν ἁρπάζειν καὶ φονεύειν ἐζήτουν. Καὶ τὸ μὲν ἀληθεύειν καὶ ταῖς ὁμολογίαις ἐμμένειν οὐκ οἰκεῖον αὑτῶν ἐνόμιζον, τὸ δ ̓ ἐπιορκεῖν καὶ φενακίζειν ἐν τῷ σεμνοτάτῳ ὑπελάμβανον. Καὶ τῶν μὲν ὑπαρχόντων ἠμέλουν, τῶν δὲ ἀπόντων ἐπεθύμουν καὶ ταῦτα μέρος τί τῆς Εὐρώπης ἔχοντες; Οἴομαι γὰρ τοὺς ἑταίρους οὐ πλείονας ὄντας κατ ̓ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ὀκτακοσίων, οὐκ ἐλάττω καρπίζεσθαι γῆν ἢ μυρίους τῶν Ἑλλήνων, τοὺς τὴν ἀρίστην καὶ πλείστην χώραν κεκτημένους. (Polybius ibid.:) Ἁπλῶς δ ̓ εἰπεῖν, Ἵνα παύσωμαι μακρολογῶν, ἄλλως τε καὶ τοσούτων μοι πραγμάτων ἐπικεχυμένων, ἡγοῦμαι τοιαῦτα θηρία γεγονέναι, καὶ τοιοῦτον τρόπον τοὺς φίλους καὶ τοὺς ἑταίρους Φιλίππου προσαγορευθέντας, οἵους οὔτε τοὺς Κενταύρους τοὺς τὸ Πήλιον κατασχόντας, οὔτε τοὺς Κενταύρους τοὺς τὸ Πήλιον κατασχόντας, οὔτε τοὺς Λαιστρυγόνας τοὺς Λεοντῖνον πεδίον οἰκήσαντας, οὔτ ̓ ἄλλους οὐδ ̓ ὁποίους.»
Modestis moribus homines et ad rem familiarem attentos aspernabatur Philippus: qui in alea et in compotationibus vitam traducerent, hos solos laudabat ornabatque. Quare non modo, ut his rebus numquam carerent, curavit: verum etiam reliquae omnis iniquitatis et libidinis athletas eosdem effecit. Quid enim turpe vel scelestum ab iis abfuit? aut quid honestum probumve adfuit? Nonne hi erant, qui, viri quum essent, numquam non rasi et deglabrati conspiciebantur? nonne, qui aliis ad infames libidines abutebantur barbatis hominibus? Et quidem duo vel tria mascula scorta quisque eorum secum circumducebat: ipsi vero eadem rursus ministeria aliis praebebant. Quare merito illos non amicos regis, sed amicas, dixisses; nec milites, sed prostibula, nominasses. Nam quum ingenio homicidae essent, moribus scorta virilia erant. Ad haec, sobrietatem perosi, temulentiam amabant; a modestia alieni, nil nisi rapinam et caedem meditabantur. Veritatem colere, et servare datam fidem, nihil ad se pertinere existimabant: pejerare vero et decipere, in summa laude ponebant. Quae aderant, non curabant: quae vero deerant, ea concupiscebant: quamquam, quantam Europae partem jam tum possidentes! Puto enim, familiares amicosque Philippi, quum non plures essent eo tempore quam octingenti, non minorem terrae tractum, cujus fructus perciperent, possedisse auam decies mille Graeci qui optimos plurimosque fundos possiderent. Atque, ut paucis absolvam, praesertim quum tot et tanta negotia mihi incumbant, sic apud me existimo: quotquot amici et comites Philippi dicebantur, teterrimas fuisse belluas, quales nec Centauri, qui Pelium incoluere, nec Laestrygones, qui Leontinos campos tenuisse perhibentur, nec ulla alia hujusmodi monstra, exstiterunt.»
«Hunc locum ita constitui partum ex Athenaeo, partim ex Polybio, quamquam nonnulla apud alterum obvia apud alterum desiderantur. Nam caret Polybius cum principio hujus loci, tum postea verbis εἰ δὲ μὴ... παραπλησίως, et: πρὸς δὲ τούτοις... χώραν κεκτημένους: postrema vero ἁπλῶς δὲ... οὐδ ̓ ὁποίους desunt apud Athenaeum. In singulis item aliquantum discrepant.—Λάσταυρος ἢ βδελυρός] De illa voce v. Casaubon. Et Schweigh. Ad Athen. I, p. 9, C; hanc omisit Polybius, paullo tamen post occurrit βδελυρία.—Οὗτοι σχεδὸν ἅπαντες κ. τ. λ.] Polyb.: Οὗτοι πάντες εἰς Μακεδονίαν ἀθροιζόμενοι πρὸς Φίλιππον ἑταῖροι τοῦ βασιλέως προσηγορεύοντο, eodem sensu. Theopompi haec et quae sequuntur verba respexisse videtur Diodorus XVI, 54: Ἐγκατασκευάζων οὖν ἐν ταῖς πόλεσι προδότας διὰ τῆς δωροδοκίας καὶ τοὺς δεχομένους τὸ χρυσίον ξένους καὶ φίλους ὀνομάζων, ταῖς πονηραῖς ὁμιλίαις διέφθειρε τὰ ἤθη τῶν ἀνθρώπων. Cf. Demosth. Olynth. II, p. 15.—Τὰ μὲν γὰρ οἱ πόλεμοι] Ob deficiens τὰ δὲ aliud membrum orationis apud Theopompum ab his verbis incipiens ab Athenaeo omissum censet Schweigh. Praefero tamen Villebrunii conjecturam, pro καὶ αἱ πολυτέλειαι legentis: τὰ δ ̓ αἱ πολυτ., ut haberet, quo τὰ μὲν responderet. Καθόλου γὰρ ὁ, quae in in Athenaeo deficiunt, e Polybio praeposui. Mox apud hunc τοῖς ἤθεσι legitur pro τὰ ἤθη; post τῶν ἰδίων adjicitur βίων. Pro ζῶντας ἐν κύβοις καὶ πότοις ἐπαινῶν ἐτίμα, Polybius: ζῶντας ἐν μέθαις καὶ κύβοις ἐτίμα καὶ προῆγεν, ut auctor noster l. XXI, fr. 146, τοὺς ἀποβάλλοντας τὰς οὐσίας εἰς μέθας καὶ κύβους· libro vero quarto frag. 54 utitur ἐν κύβοις καὶ πότοις. Pro τοιαῦτ ̓ ἔχειν, quod obsecutus Schweighaeuseri utrique Codici MS. Recepi prae τοιαῦτα ἔχειν, ut editi, Polybius ταυτ ̓ ἔχειν; pro ξυρούμενοι, ξυρόμενοι; pro ἑτέροις παρεῖχον exhibet ἑτ. παρείχοντο, melius. Mox pro ὅθεν.... οὐχ ἑταίρους ἀλλὰ ἑταίρας ὑπέλαβεν, Polybius, perperam omissis ἀλλ ̓ ἑταίρας, exhibet ὑπελάμβανεν εἶναι, quae, sensu magis absoluto, Demetrius Phalereus De elocut. Sic retulit: ἐκαλοῦντο μὲν ἑταῖροι, ἦσαν δὲ ἑταῖραι· et tum haec, tum quae proxime sequuntur: ἀνδροφόνοι γὰρ τὴν φύσιν ὄντες, ἀνδρόπορνοι τὸν τρόπον ἦσαν, inter elumbis et fractae orationis exempla protulit. Adamavit Theopompus ejusmodi ἀντιθέσεις; statim praecesserat: τί γὰρ τῶν αὐσχρῶν ἢ δεινῶν αὐτοῖς οὐ προσῆν, ἢ τί τῶν μὲν ὑπαρχόντων ἠμέλουν, τῶν δὲ ἀπόντων ἐπεθύμουν. Pro χαμαιτύπας, Polyb. Χαμαιτύπους. Ἐν τῷ σεμνοτάτῳ retineo, etiam damnante magno Casaubono, nam consentiunt libri omnes, neque a Graecitate abhorret.» Wichers.
submitter:
DFHG Project
